Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tại Bình Định được triển khai từ năm 2018, đến nay toàn tỉnh đã có 81 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn và phân hạng từ 3 đến 5 sao. Thông qua chương trình OCOP, nhiều làng nghề nông thôn được mở rộng, phát triển; đồng thời nâng tầm một số sản phẩm chất lượng cao xuất khẩu ra thị trường nước ngoài.
Bình Định là vùng đất có bề dày lịch sử, nơi hội tụ và giao thoa văn hóa của nhiều dân tộc anh em nên các hình thức sinh hoạt sản xuất – văn hóa cũng rất đặc sắc, phong phú, phản ánh đời sống tinh thần và tâm linh của người dân nơi đây. Hưởng ứng Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” do Thủ tướng Chính phủ phát động, tỉnh Bình Định đã Ban hành kế hoạch triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2018 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030”. Theo đó, toàn tỉnh có 81 sản phẩm của 71 doanh nghiệp, HTX và cơ sở sản xuất kinh doanh để giới thiệu đến người tiêu dùng, doanh nghiệp, đơn vị kết nối tiêu dùng và phân phối hợp tác kinh doanh trong và ngoài nước nhằm mang đến cái nhìn khái quát nhất về các sản phẩm độc đáo, đặc trưng của tỉnh Bình Định.
Một số sản phẩm đặc trưng trong chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” của tỉnh Bình Định:
Dầu dừa tinh khiết
Dầu dừa có nhiều tác dụng trong việc chăm sóc sức khỏe và làm đẹp, hỗ trợ giảm cân tự nhiên nhờ khả năng đốt cháy năng lượng thừa, hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa, tốt cho tim mạch, hoặc có thể sử dụng như các sản phẩm chăm sóc cá nhân: dầu bôi da (làm mềm da, chống khô nứt da), dầu bôi tóc (làm mượt tóc, loại trừ gàu), dầu massage… Sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP hạng 5 sao năm 2020.
Gà giống
Tỉnh Bình Ðịnh được xem là trọng điểm gà giống của cả nước, điển hình trong đầu tư phát triển chăn nuôi đàn gà thịt theo hướng an toàn sinh học gắn với liên kết chuỗi để tiêu thụ nội địa và xuất khẩu. Sản phẩm gà giống đạt chuẩn OCOP hạng 5 sao từ năm 2019.
Bình Định hiện có 2 doanh nghiệp chuyên lai tạo, ấp nở, cung cấp giống gà ta lông màu nổi tiếng cả nước hàng năm phần phối gần 100 triệu con gà giống cho thị trường trong và ngoài nước, chiếm gần 40% thị phần gà giống trong nước…
Cá ngừ đại dương
Cá ngừ đại dương là mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của ngành Thủy sản Bình Ðịnh. Những năm qua, tỉnh đã đẩy mạnh thực hiện chuỗi liên kết khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ đại dương. Sản phẩm cá ngừ đại dương đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao từ năm 2019.
Toàn tỉnh hiện có hơn 2.100 tàu cá chuyên khai thác cá ngừ, trong đó có hơn 1.300 tàu làm nghề câu cá ngừ đại dương. Sản lượng khai thác cá ngừ trung bình 52.000 – 55.000 tấn/năm, riêng sản lượng cá ngừ đại dương đạt từ 9.000 – 10.000 tấn/năm. Tháng 6.2018, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) đã chứng nhận nhãn hiệu “Cá ngừ đại dương Bình Ðịnh”.
Muối Happing
Muối Happing là sản phẩm muối có hàm lượng Nacl thấp, rất thích hợp cho người bị cao huyết áp. Đây là sản phẩm được nghiên cứu thành công của Công ty Cổ phần Muối và Thực phẩm Bình Định đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao từ năm 2020.
Bánh tráng
Bình Định được xem là quê hương của bánh tráng, tương truyền rằng bánh tráng là thực phẩm chiến lược được ra đời cùng với bước chân thần tốc của đội quân Tây Sơn. Ngày nay, bánh tráng là một trong những đặc sản nổi tiếng của đất Bình Định. Có nhiều loại bánh tráng khác nhau như: bánh tráng gạo, bánh tráng nước dừa, bánh tráng xoài, bánh tráng khoai,…
Trên địa bàn tỉnh có đến 4 đơn vị sản xuất bánh tráng các loại đạt tiêu chuẩn OCOP hạng 3 sao và 4 sao.
Sản phẩm OCOP 4 sao từ Công ty TNHH Sachi Nguyễn
Bún Song Thằn
Bún Song Thằn được làm bằng đậu xanh, nổi tiếng vì có hương vị thơm ngon đặc biệt và có giá trị dinh dưỡng cao, được sản xuất ở vùng An Thái (Nhơn Phúc – An Nhơn). Sở dĩ có tên gọi “Song Thằn” vì khi làm bún người ta thường bắt bún thành từng đôi một. Bún Song Thằn được chế biến thành rất nhiều món ngon như: ăn với nước dùng và thịt bò, nấu canh với thịt heo hoặc tôm hay xào với lươn… Ngày nay, bún song thằn Bình Định đã vươn xa chinh phục nhiều thị trường trong và ngoài nước.
Nón ngựa Phú Gia
Nón ngựa Phú Gia là món hàng thủ công mỹ nghệ độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Bình Định và được xem là “kiệt tác” của nón lá. Nghề làm nón ngựa ở Phú Gia đã có từ rất lâu và được lưu giữ cho đến tận bây giờ. Nón ngựa được tạo nên từ bàn tay khéo léo, tài hoa của những người thợ thủ công lành nghề ở Phú Gia mới làm được. Nó biểu tượng cho sự mạnh mẽ, uy nghiêm của con nhà võ, gắn với những đội quân Tây Sơn thần tốc. Gọi là nón ngựa bởi chiếc nón có được sự dẻo dai, bền bỉ thích hợp dùng đội khi cưỡi ngựa.
Cơ sở Đỗ Văn Lan (huyện Phù Cát) đã nhận được chứng nhận sản phẩm đạt chuẩn OCOP 4 sao năm 2019 cho sản phẩm Nón ngựa Phú Gia này.
Song mây mỹ nghệ
Trong phát triển làng nghề truyền thống và ngành thủ công mỹ nghệ của Việt Nam, lĩnh vực sản xuất mây, tre đan chiếm một vị trí rất quan trọng. Nghề đan tre thủ công truyền thống tạo ra những sản phẩm quen thuộc như bện cầu, làm dây buộc, rổ rá, bàn, ghế, dừng, sàng… Nguyên liệu chính là tre, lồ ô, nứa, mây, song, guột…
Tại Bình Định, những sản phẩm song mây mỹ nghệ vinh dự đạt tiêu chuẩn OCOP hạng 4 sao năm 2020.
Chiếu cói
Dệt chiếu cói là nghề truyền thống ở nhiều địa phương trong tỉnh như: chiếu cói ở thôn Chương Hòa (Hoài Châu Bắc); Công Thạnh (Tam Quan Nam); An Lợi và Lạc Điền (Phước Thắng) đã được đăng ký địa danh gắn với sản phẩm đặc trưng của địa phương với Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN). Đây là hoạt động quan trọng để chiếu cói Bình Định khẳng định chất lượng và có điều kiện đi xa hơn.
Từ chỗ dệt chiếu thủ công, vài năm nay xã Hoài Châu Bắc nổi tiếng với các sản phẩm chiếu dệt bằng máy. Giá chiếu sản xuất bằng máy cao hơn chiếu thủ công 28-32% tùy loại, mẫu mã đa dạng, bắt mắt hơn.
Chiếu cói do 2 đơn vị: Hộ kinh doanh Võ Văn Lê và Hộ kinh doanh Lý Văn Khánh tại xã Hoài Châu Bắc, thị xã Hoài Nhơn đều đạt chuẩn OCOP hạng 3 sao.
Rượu Bàu đá
Rượu Bàu Đá – một trong những đặc sản của tỉnh Bình Định được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận nằm trong TOP 10 đặc sản rượu nổi tiếng Việt Nam. Ngày nay, tiếng tăm của Rượu Bầu Đá đã lan rộng cả nước, trở thành một món quà không thể thiếu đối với mỗi du khách khi đến thăm Bình Định.
Năm 2019, Rượu bầu đá do Hộ Cơ sở Hoa Thưởng sản xuất đạt tiêu chuẩn OCOP hạng 3 sao.
Bên cạnh đó, Bình Định còn rất nhiều sản phẩm được chứng nhận OCOP và có chỗ đứng khá vững chắc trên thị trường, đặc biệt là các sản phẩm được công nhận đạt chuẩn 5 sao. Các sản phẩm đạt 3 sao, 4 sao đều là sản phẩm đặc trưng của địa phương, đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, sản xuất an toàn như: nước mắm, bún gạo, bưởi da xanh, bánh hồng, mè xửng, yến sào…
Chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại khu vực nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân và là giải pháp quan trọng để thực hiện nhóm tiêu chí về sản xuất, thu nhập, hộ nghèo trong xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu của tỉnh Bình Định. Những sản phẩm OCOP không chỉ chứa đựng tinh hoa văn hóa của cộng đồng dân cư mà còn là cầu nối quảng bá hình ảnh Bình Định nói riêng và Việt Nam nói chung đến bạn bè quốc tế.