Vài năm gần đây, đáp ứng xu hướng sử dụng gạo an toàn, nhiều HTXNN, DN chuyển hướng sản xuất, kinh doanh đồng thời xúc tiến xây dựng thương hiệu gạo an toàn. Ðiển hình là các HTXNN Phước Hưng, Ân Tín, Hoài Châu Bắc.
Các loại gạo sản xuất theo hướng an toàn được người tiêu dùng tín nhiệm cao có thể kể đến là: BC15 của HTXNN Phước Hưng (huyện Tuy Phước), Đài Thơm 8 của HTXNN Ân Tín (huyện Hoài Ân), Đồng Văn 108 của HTXNN Hoài Châu Bắc (TX Hoài Nhơn). Đặc điểm chung của những loại gạo này là cho cơm nở xốp, thơm; riêng loại Đài Thơm 8 còn có độ dẻo.
Chị Nguyễn Thị Tuyết Mai, ở KV 1, phường Ngô Mây, TP Quy Nhơn, cho biết: “Trước đây, tôi gởi người thân mua giúp gạo quê. Khi biết một số HTXNN trong tỉnh có bán gạo an toàn, tôi mua dùng thử và thấy gạo Đài Thơm 8 của HTXNN Ân Tín thích hợp vì nhà tôi thích ăn cơm thơm – dẻo. Đã thử qua cả 3 loại gạo an toàn nổi tiếng của Bình Định, tôi thấy tất cả đều ngon, không thua gì các loại gạo khác kể cả gạo nhập khẩu, trong khi giá lại rẻ hơn khá nhiều!”.
Từ năm 2017, HTXNN Hoài Châu Bắc đã sản xuất gạo an toàn. Ông Lê Văn Việt, Giám đốc HTX, cho biết: “HTX có 2,4 ha ruộng lúa sử dụng giống Đồng Văn 108. Thực hiện đúng cam kết với người tiêu dùng, trên diện tích này trước khi thu hoạch 30 ngày, chúng tôi không sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật. Cũng với phần diện tích này, chúng tôi còn hợp đồng thêm một số nông dân khác, sản lượng mỗi vụ vào khoảng 30 – 40 tấn gạo. Toàn bộ số gạo an toàn của chúng tôi đều được các bếp ăn trường học, người tiêu dùng địa phương đặt mua hết với giá 14.000 đồng/kg! Gạo của chúng tôi chưa bao giờ ế!”.
Với gạo BC15, ông Trần Tăng Long, Giám đốc HTXNN Phước Hưng, cho biết: “Hiện nay, chúng tôi hợp đồng với một số nông dân sản xuất gạo BC15 an toàn. HTXNN giám sát từ lúc xuống giống, chăm sóc, đến thu hoạch, đóng gói… Tất cả đều thỏa mãn các tiêu chí an toàn, nhất là trước khi thu hoạch 30 ngày không được phun thuốc bảo vệ thực vật. Chỉ những diện tích trong hợp đồng mới được dán nhãn “Gạo BC15 Phước Hưng”. Chúng tôi đang làm thủ tục đăng ký chứng nhận gạo an toàn để xây dựng thương hiệu”.
So với 2 nhãn hiệu trên, gạo Đài Thơm 8 của HTXNN Ân Tín cao cấp hơn một bậc khi được sản xuất theo chuẩn hữu cơ (Organic). Ông Bùi Long Xuân, Giám đốc HTXNN Ân Tín, cho biết: “Chúng tôi có hơn 2,4 ha ruộng lúa canh tác hữu cơ, sản lượng ước đạt 16 tấn/năm. Sản xuất gạo theo chuẩn hữu cơ chi phí cao hơn, năng suất lại giảm tới hơn 40% so với cách canh tác thông thường. Do đó, giá gạo hữu cơ của chúng tôi cao hơn các loại gạo an toàn khác trong tỉnh khá nhiều – 20.000 đồng/kg. Vừa qua, gạo Đài Thơm 8 của chúng tôi được UBND tỉnh chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao”. Được biết, hiện Trung tâm Kiểm nghiệm và chứng nhận chất lượng TQC (thuộc Liên hiệp Hội KH&KT Việt Nam) đang tiến hành kiểm tra toàn diện quy trình canh tác – sản xuất lúa gạo sản phẩm gạo Đài Thơm 8 của HTXNN Ân Tín có đảm bảo các tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ Quốc gia TCVN11041 – 2:2017 không. Nếu đạt yêu cầu sẽ cấp giấy chứng nhận hợp chuẩn Organic.
Đặc biệt, Công ty TNHH Gia vị nhiệt đới vừa đầu tư 140 triệu đồng lắp đặt máy xay mini của Nhật để sản xuất gạo tươi. Bà Phùng Thị Thanh Miền, Giám đốc Công ty, cho biết: “Xu hướng tiêu dùng hiện nay là nhiều người quan tâm đến sức khỏe, quay lại ăn gạo theo kiểu xưa. Hiện nay, công ty có khoảng 20 tấn lúa BC15 canh tác an toàn để xay xát gạo tươi bán cho người tiêu dùng ăn thử. Gạo tươi có ba loại phân theo cấp độ tỷ lệ cám sau khi xát: Gạo lứt, gạo xát “dối” và gạo trắng”. Loại gạo này có giá trị dinh dưỡng, độ ngon cao do giữ được lớp cám bên ngoài hạt gạo. Hiện nay, nếu giá gạo BC15 xay xát thường là 15.000 đồng/kg thì gạo tươi giá 20.000 đồng/kg. Gạo được đóng gói trong túi giấy nên người tiêu dùng cần lưu ý bảo quản và sử dụng trong 2 tuần vì để lâu dễ mối, mọt”.